یادداشت پیمان پژوهنده: آتش بی دود در کسب و کارهای حاضر در پلتفرم های داخلی

روابط عمومی گروه اطلس- پیمان پژوهنده: انتشار تصویری از مانیتور یکی از کارکنان پلتفرمی ایرانی، بار دیگر طبل بی‌اعتمادی به زیرساخت‌های داخلی را نواخت؛ موضوعی که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر کسب‌وکارهای وابسته به فضای مجازی مؤثر است. در این میان بیشترین توجه به سمت کسب‌وکارهای خرد جلب می‌شود که می‌تواند معیشت گروه‌های خاصی را تأمین کند. غرض از نگارش این سطور البته پرداختن به بُعد امنیتی و روانی موضوع یادشده نیست چراکه بر اساس فرمایشات مسئولین بلندپایه نظام و دولت، نقض حریم خصوصی در پلتفرم‌های داخلی مورد تأیید نبوده و بنابراین کسی حق ندارد به اطلاعات مردم در پلتفرم‌های داخلی دسترسی داشته باشد. بر همین اساس، پرداختن به این جنبه ونیز بیانیه‌ای که در پاسخ به این آشفتگی داده‌شده، از حوصله این مقاله خارج است. غرض اما، پرداختن به آسیب‌هایی است که از این رهگذر حاصل‌شده و می‌تواند به‌عنوان یکی از موانع کسب‌وکار قلمداد شود.

برای بررسی این نگاه، به روزگاری نه چندان دور، یعنی سال های پاندومی ویروس منحوس کرونا باز می گردیم  در واقع اشتیاق بخش عظیمی از بدنه کسب و کار به حضور در فضای مجا زی – به رغم تمام مقاومت های سنتی که در برابر این پدیده وجود داشت- به همان روزها باز می گردد. از سرگی ری روابط اقتصادی در سطح خرد و کلان از طریق اتصال به پلتفرم های محبوب و پُرکاربرد خارجی ، زمینه ظهور و بروز برخ ی مناسبات اقتصادی جدید را فراهم آورد و به رغم برخی تحرکات و کُنش هایی که از سوی برخ ی “دایگان دلسوزتر از ماد ر” انجام م ی شد، دولت وقت در مقابل فیلتر کردن این پلتفرم ها مقاومت کرد تا بر اساس آمارهای موجود، معیشت دستکم 9 میلیون نفر ایرانی – فقط ا ز یک اپل یکیشن خارجی -به مخاطره نیفتد؛ چه، براساس گزارش مرکز آمار ایران معادل ۱۱ میلیون نفر از ط ریق شبکههای مجا زی کسب درآمد می کردند. شاید یادآو ری این نکته هم خارج از لطف نباشد که سال 99 مرکز پژوه شی بتا اعلام کرده بود در سال 1399 بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار کسب و کار در تنها یک پلتفرم)اینستاگرام( فعال بودند که از این تعداد حداقل ۲۰۰ هزار کسب وکار بزرگ و متوسط و ۵۰۰ هزار کسبوکار استانی و بومی ذکر شده بود که یعنی هر صفحه ای، منبع درآمد ماهانه یک یاچند نفر بودند. دولت سیزدهم اما از ابزار فیلترینگ برای کنترل برخی حواشی سیاسی و اجتماعی بهره برد و با شعار کوچاندن مردم به سمت پلتفرم های ایرانی با قابلیت اتصال همه گیر بین پیام رسان های داخلی، بخشی از کسب و کارها را وارد این فضا کرد. به این ترتیب کاربران تقریبا از اوایل پاییز ۱۴۰۱ با تلاش وزارت ارتباطات و حمایتهای شخص و زیر وارد پلتفرم های بومی شدند و به رغم آمارهای هیجانی و بزرگنمایی (زارع پور) وزیر ارتباطات، درصدی از کاربران، پلتفرم های بومی را آزمودند و عده ای نیز در این فضا ماندگار شدند.

حال باید دید پس از این خطای بزرگ که توسط یکی از پیام رسان های داخلی رخ داده، بازگرداندن اعتماد عمومی به این فضا به چه میزان هزینه و صرف وقت نیاز دارد؟

و سوال اصلی این که آیا صاحبان مشاغل برای تبلیغات در این فضا و ماندگا ری در آن – در شرایطی که فیلترشکن های پولی به طرز عجیبی ساماندهی شده و به جای فیلترشکن های رایگان در دسترس مردم قرار دارند!- باز هم به این فضا اعتماد می کنند؟ به نظر می رسد در صورت عزم دولت برای برداشتن موانع کسب و کار، نخست باید برر سی دقیق و واقعی کسب و کار در فضای مجا زی در پلتفرم های ایرانی و خارجی به صورت توأمان انجام پذیرد تا بر آن اساس بتوان گره ای هر چند کور و کوچک از کلاف سردرگم اقتصاد کشور بازکرد.