ظرفیت افزایش بهای سیمان صادراتی ایران با ارتقای جایگاه منطقه ای

پیمان پژوهنده مدیر عامل گروه اطلس و عضو هیأت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان ایران بررسی کرد:افزایش 14 تا 21.5 درصدی بهای فروش انواع محصولات سیمانی یکی از این راهکارها بود که اتخاذ شد و به نظر می‌رسد یکی دیگر از این راهکارها افزایش نرخ فروش صادراتی است که انتظار می‌رود به‌زودی این مهم تحقق یابد.

صنعت سیمان که همواره از سوی تمام دولت‌ها با هر نوع نگرشی به‌عنوان صنعتی زیر بنایی و پر مزیت شناخته می‌شود، طی سال‌های اخیر با رشد قابل‌توجه ظرفیت‌های خود توانسته است افزون بر تحقق اهداف سند چشم‌انداز 20 ساله ایران به خودکفایی نیز دست یابد و صادرات خود را نیز به‌گونه‌ای افزایش دهد که طی سه ماهه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد 66 درصدی را تجربه کند.

به گزارش موج، نکته قابل‌توجه آن است که طی سال‌های اخیر تأکید مقام معظم رهبری و دولت بر این امر استوار بوده که صنایع مختلف صادرات محور باشند و سیمان نیز جزو صنایعی بوده که توانسته است با دستیابی به این مهم از مرحله کمبود به مرحله خودکفایی ارتقاء یابد و حتی مازاد تولید خود را نیز از طریق صادرات به فروش برساند. بطوریکه بر مبنای عملکرد مناسب این صنعت از آن به‌عنوان یک شاخص توسعه‌یافتگی و عملکردی یاد می‌شود.

هرچند باوجود چنین کارنامه درخشانی، اقبال سرمایه‌گذاران به سهام این گروه طی سال‌های اخیر به‌شدت کاهش‌یافته بود که در پی امضای تفاهم‌نامه میان وزارت صنعت، معدن و تجارت با انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان در ابتدای سال 92 و واگذاری فرآیند تعیین قیمت فروش به این انجمن، سرمایه‌گذاران بار دیگر به سهام شرکت‌های این گروه روی خوش نشان دادند.

بطوریکه در مدت دو ماه ابتدای سال جاری قیمت سهام شرکت های فعال این گروه به دو برابر افزایش یافت تا این صنعت در زمره یکی از صنایع پربازده بورس قرار گیرد.

اما هم‌راستا با تغییر شرایط حاکم بر صنعت مذکور، افزایش حجم صادرات در کنار رشد میزان تولید انواع محصولات سیمانی و عملکرد مطلوب کارخانجات موجب شد این صنعت به لحاظ عملکرد تولیدی در جایگاه نخست منطقه‌ای قرار گیرد و رتبه خود را نیز در میان تولیدکنندگان بین‌المللی ارتقاء دهد. بطوریکه می‌توان انتظار داشت با توجه به در اختیار گرفتن بازارهای منطقه‌ای همچون عراق، افغانستان و تاجیکستان و افزایش تعداد مشتریان بازارهای خارجی در کشورهایی همچون عربستان، کویت و عمان و نفوذ در بازارهای رقبای اصلی ازجمله ترکیه و امارات، قدرت چانه‌زنی تولیدکنندگان فعال سیمان فعال در ایران برای افزایش قیمت‌های فروش بالا رود.

همچنین بسترسازی مناسب در شرکت های سیمانی برای صادرات و جذابیت فروش خارجی با توجه به نوسانات اخیر نرخ ارز از دیگر دلایل حرکت کارخانجات به سمت افزایش حجم فروش خارجی است.

در این شرایط نکته اصلی آنجاست که علت لزوم افزایش قیمت‌ها چه در بخش داخلی و چه در بخش خارجی محصولات سیمانی، بالا بودن سهم هزینه حمل‌ونقل در بهای تمام‌شده محصول تولیدی این صنعت است. ازاین‌رو بُعد مسافت در تعیین قیمت‌های فروش نقشی اساسی ایفا می‌کند.

آثار این هزینه‌ها آن‌چنان قابل‌توجه است که در کشور عراق موجب عدم مقرون‌به‌صرفه بودن خرید سیمان از کشورهای چین و هند توسط دولت عراق شده و پایین بودن قیمت سیمان صادراتی ایران در مقایسه باقیمت دیگر کشورهای منطقه به‌گونه‌ای است که حتی ممنوعیت خرید سیمان از ایران در برهه‌ای از زمان باهدف حمایت از تولید داخلی عراق از سوی دولت این کشور طی چند هفته اخیر، نیز نتوانست این روند مثبت عملکردی را در ایران متوقف کند.

بدین ترتیب به‌راحتی مشاهده می شود افزایش تقاضای خرید سیمان تولید ایران در کشورهای منطقه آن‌چنان ملموس بوده که مشکل قبلی گریبان گیر صنعت یعنی مازاد تولید، به‌کلی برطرف شده است. بدین ترتیب با رفع معضل فزونی عرضه نسبت به تقاضای داخلی سیمان و با تمرکز بر بازار مصرف کشورهای همسایه، دیگر نگرانی از بابت انباشت بدون استفاده تولیدات سیمانی در انبارها وجود ندارد.

با توجه به این نکته که افزایش قابل‌ملاحظه در ظرفیت تولیدی سیمان در کشور حداقل طی چهار تا پنج سال آتی وجود نخواهد داشت.

در این شرایط به نظر می‌رسد برای سامان‌دهی قیمت فروش خارجی و ممانعت از رقابت منفی تولیدکنندگان داخلی بر سر تعیین قیمت‌های صادراتی اقدامات لازم از سوی انجمن صنفی این صنعت صورت گیرد؛ چراکه وضع کنونی صنعت مذکور و متقاضیان خارجی خرید سیمان از ایران، پتانسیل افزایش نرخ فروش صادراتی این کالا در کشور را فراهم آورده است.

افزایش سه تا پنج دلاری نرخ فروش خارجی سیمان طی روزهای اخیر نیز گواهی بر وجود همین امکان بر اساس مزیت‌های موجود در این حوزه است.

اما آنچه که نباید در خصوص این قبیل تولیدکنندگان از یاد برد، چالش‌های موجود اعم از رشد قیمت نهاده‌های تولید تا اضافه بهای ناشی از فشار تحریم کشورهای غربی برای تأمین قطعات و تجهیزات موردنیاز است که همگی منتج به افزایش قیمت تمام‌شده تولید و کاهش حاشیه سود شرکت‌های سیمانی در سال‌های آینده شده که می‌بایست برای رفع آنها راهکاری اندیشیده می‌شد.

افزایش 14 تا 21.5 درصدی بهای فروش انواع محصولات سیمانی یکی از این راهکارها بود که اتخاذ شد و به نظر می‌رسد یکی دیگر از این راهکارها افزایش نرخ فروش صادراتی است که انتظار می‌رود به‌زودی این مهم تحقق یابد.

با توجه به‌مراتب فوق و پیش‌بینی رشد در تقاضای بازارهای داخلی و خارجی و جذابیت صادرات با توجه به تغییرات نرخ ارز ازیک‌طرف و عدم توسعه و ظرفیت‌سازی جدید در تولید حداقل تا سال 1395، هیچ نگرانی از بابت مازاد عرضه وجود نخواهد داشت. به‌علاوه روند تولید و فروش از ابتدای سال تاکنون به‌خصوص در بازارهای رقابتی و کاهش تخفیفات مبین حرکت‌های رو به رشد آن دسته از شرکت‌های سیمانی است که طی چند سال اخیر درگیر وضعیت سخت رقابتی بوده‌اند.

در پایان خاطرنشان می‌شود، کمرنگ شدن برخی از ریسک‌های صنعت ازجمله آزادسازی نسبی قیمت‌گذاری با توجه به تفاهم‌نامه اخیر، دو برابر شدند و بازپرداخت تسهیلات ارزی اخذشده از صندوق ذخیره ارزی، پیش‌بینی عدم افزایش حامل‌های انرژی حداقل تا پایان سال 92 و امید به بهبود وضعیت اقتصادی کشور در سطح کلان و خرد می‌تواند اثرات مثبتی بر سودآوری صنعت داشته باشد.

* پیمان پژوهنده مدیر عامل هلدینگ اطلس و عضو هیأت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان ایران و مدیرعامل شرکت آسیب پژوهان و راهبران صنایع ایرانیان.